Kinezyterapia, a więc leczenie ruchem, jest jedną z najlepszych metod stosowanych w fizjoterapii. Opiera się na wykonywaniu określonych ćwiczeń terapeutycznych. Mają one na celu polepszenie funkcji ruchowych, zniwelowanie bólu oraz przywrócenie sprawności pacjenta. Są stosowane zarówno w rehabilitacji pourazowej, jak i w leczeniu schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego czy krążeniowego. Poniżej przedstawiamy więcej informacji na temat tej niezwykłej metody leczenia.

Na czym polega kinezyterapia?

Kinezyterapia to specjalna metoda leczenia oparta na ruchu. Wykorzystuje ona różnorodne ćwiczenia dostosowane do stanu pacjenta i jego potrzeb. Nadrzędnym założeniem tej terapii jest aktywizacja układu ruchu w celu poprawy jego funkcjonowania. Ćwiczenia mogą być wykonywane samodzielnie przez pacjenta, przy pomocy terapeuty, a także z wykorzystaniem specjalistycznych urządzeń rehabilitacyjnych. Podstawą skuteczności kinezyterapii jest systematyczność i odpowiednie dopasowanie intensywności ćwiczeń do możliwości pacjenta.

Kinezyterapia ogólna a miejscowa

Kinezyterapię można podzielić na dwa główne rodzaje – ogólną oraz miejscową. Kinezyterapia ogólna obejmuje ćwiczenia wpływające na cały organizm. Poprawiają one jego wydolność i sprawność. Stosuje się ją w celu wzmacniania mięśni, zwiększenia zakresu ruchu i poprawy koordynacji ruchowej. Jest szczególnie ważna w rehabilitacji pacjentów po długim unieruchomieniu. Może być stosowana także w rekonwalescencji po ciężkich chorobach.

Kinezyterapia miejscowa koncentruje się natomiast na konkretnym obszarze ciała, który wymaga rehabilitacji. Najczęściej obejmuje ćwiczenia poprawiające funkcjonowanie stawu oraz wzmacniające określone grupy mięśniowe. Stosuje się ją chociażby w rehabilitacji po złamaniach, operacjach ortopedycznych czy w terapii bólu kręgosłupa.

Cele kinezyterapii

Leczenie ruchem ma na celu przede wszystkim polepszenie sprawności pacjenta. Jego zadaniem jest również przywrócenie zdolności pacjenta do wykonywania codziennych czynności. Wśród najważniejszych celów kinezyterapii wyróżnia się przede wszystkim:

Zwiększenie zakresu ruchu – ćwiczenia mają na celu poprawę elastyczności mięśni i stawów. Pozwala to na większą swobodę ruchu oraz zapobiega ograniczeniom wynikającym z długotrwałego unieruchomienia.
Poprawę siły mięśniowej – systematyczne wykonywanie ćwiczeń wzmacnia osłabione partie mięśniowe. Jest to absolutnie kluczowe w rehabilitacji po urazach i operacjach.
Stabilizację stawów – kinezyterapia pomaga w poprawie funkcji stabilizujących stawy. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w przypadku osób zmagających się z ich niestabilnością.
Zniwelowanie bólu – odpowiednio dopasowane ćwiczenia pomagają w redukcji dolegliwości bólowych. Choroba zwyrodnieniowa stawów czy bóle kręgosłupa to tylko niektóre przypadki, kiedy może okazać się pomocna.
Zapobieganie przykurczom – regularne wykonywanie ćwiczeń zapobiega powstawaniu przykurczów mięśniowych i ograniczeń ruchomości stawów. Dzięki temu pozwala znacząco poprawić samopoczucie.

Wskazania do zastosowania kinezyterapii

Kinezyterapia jest szeroko stosowana w rehabilitacji i profilaktyce wielu schorzeń. Leczenie ruchem pomaga w odzyskaniu sprawności po urazach, operacjach czy w przewlekłych chorobach. Wskazaniem do kinezyterapii mogą być:

Rehabilitacja po urazach i operacjach – pomaga w odzyskaniu siły mięśniowej i stabilności stawów. Przyczynia się ponadto do odzyskania pełnego zakresu ruchu po złamaniach czy operacjach ortopedycznych.
Choroby neurologiczne – wspiera pacjentów po udarach, z chorobą Parkinsona czy stwardnieniem rozsianym. Pomaga poprzez poprawę koordynacji i zniwelowanie spastyczności mięśniowej.
Schorzenia kręgosłupa i stawów – kinezyterapia jest stosowana w leczeniu choroby zwyrodnieniowej, rwy kulszowej czy dyskopatii. Może też pomagać w leczeniu zespołów bólowych kręgosłupa.

Przeciwwskazania do leczenia ruchem

Pomimo że kinezyterapia jest bezpieczną metodą terapeutyczną, to istnieją sytuacje, kiedy jej stosowanie jest odradzane. Do najważniejszych przeciwwskazań zalicza się:

Ostre stany zapalne i infekcje – ćwiczenia mogą nasilać stan zapalny i obciążać organizm podczas infekcji bakteryjnych lub wirusowych.
Zaawansowane choroby serca i układu krążenia – niektóre ćwiczenia mogą być niebezpieczne przy niewydolności serca czy niekontrolowanym nadciśnieniu.
Świeże urazy i złamania – przedwcześnie podjęta aktywność fizyczna opóźnia proces gojenia i zwiększa ryzyko powikłań.

Rodzaje ćwiczeń stosowanych w kinezyterapii

W kinezyterapii stosuje się różne warianty ćwiczeń. Są one dostosowane do potrzeb i możliwości pacjenta. Mogą obejmować zarówno ruchy wykonywane samodzielnie, jak i z pomocą terapeuty. Odpowiedni dobór metod jest bardzo ważny. Pozwala on bowiem na skuteczne wsparcie procesu leczenia i rehabilitacji.

Ćwiczenia bierne

Ćwiczenia bierne to forma terapii, w której ruchy wykonuje fizjoterapeuta bądź urządzenie rehabilitacyjne. W tym przypadku pacjent nie angażuje aktywnie swoich mięśni. Są one stosowane w sytuacjach, kiedy to pacjent nie jest w stanie samodzielnie poruszać daną częścią ciała. Ćwiczenia takie są polecane po urazach neurologicznych czy operacjach ortopedycznych. Celem ćwiczeń biernych jest zapobieganie przykurczom mięśniowym i stymulowanie układu nerwowego do odbudowy funkcji ruchowych.

Ćwiczenia czynne

Ćwiczenia czynne to rodzaj aktywnej terapii ruchowej, w której pacjent samodzielnie wykonuje ruchy. Ich intensywność jest dostosowana do stanu jego zdrowia i możliwości. Celem ćwiczeń jest wzmacnianie mięśni oraz zwiększenie zakresu ruchu. Wyróżniamy ćwiczenia czynne wolne, wykonywane bez oporu, a także ćwiczenia czynne z oporem, w których pacjent pracuje przeciw siłom zewnętrznym. W tym przypadku można pracować z użyciem taśm elastycznych czy obciążników. Są one szeroko stosowane w rehabilitacji pourazowej oraz w profilaktyce schorzeń układu ruchu.

Ćwiczenia prowadzone

Ćwiczenia prowadzone to forma terapii, w której ruch pacjenta jest kontrolowany. Ruch jest wspomagany przez terapeutę lub specjalistyczne urządzenia. Ćwiczenia te są stosowane, gdy pacjent ma częściowo zachowaną zdolność ruchu, ale wymaga wsparcia w jego prawidłowym wykonaniu. Główne korzyści z ćwiczeń prowadzonych to:

Poprawa kontroli ruchowej – pomagają one pacjentowi nauczyć się prawidłowego wykonywania ruchów i eliminują błędy w technice.
Stopniowe zwiększanie siły mięśniowej – terapeuta kontroluje intensywność ruchów, dostosowując je do możliwości pacjenta.
Bezpieczeństwo terapii – ćwiczenia eliminują ryzyko nadmiernego przeciążenia mięśni i stawów.

Ćwiczenia oddechowe

Ćwiczenia oddechowe są polecane u pacjentów po operacjach, a także z chorobami układu oddechowego czy krążenia. Pomagają w poprawie wentylacji płuc i wzmacniają mięśnie oddechowe. Są one szczególnie ważne u osób z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, astmą oraz u pacjentów leżących. Regularne wykonywanie ćwiczeń oddechowych jest bardzo ważne. Wynika to z faktu, że znacząco poprawiają one dotlenienie organizmu

Ćwiczenia specjalne i ogólnokondycyjne

Ćwiczenia specjalne są ukierunkowane na konkretne deficyty ruchowe. Są one stosowane w leczeniu określonych schorzeń. Główne ich przykłady to:

Ćwiczenia proprioceptywne – stosowane w terapii niestabilności stawów, np. po skręceniach kostki.
Ćwiczenia korekcyjne – wykorzystywane w leczeniu skoliozy, wad postawy bądź asymetrii ciała.
Ćwiczenia neurologiczne – pomagają pacjentom po udarach w odbudowie kontroli ruchowej i polepszeniu koordynacji.

Ćwiczenia ogólnokondycyjne mają z kolei na celu poprawę sprawności fizycznej i ogólnej wydolności organizmu. Są polecane w profilaktyce schorzeń oraz w programach aktywizacji starszych ludzi. Ćwiczenia takie można podzielić na:

Ćwiczenia aerobowe – wspierają kondycję sercowo-naczyniową, np. marsz czy nordic walking.
Ćwiczenia wzmacniające – poprawiają siłę mięśniową, np. przysiady albo ćwiczenia z gumami oporowymi.
Ćwiczenia stabilizacyjne – zwiększają kontrolę nad ciałem i chronią przed urazami, np. ćwiczenia na piłce rehabilitacyjnej albo deska.

Jak wygląda terapia w praktyce?

Typowa sesja kinezyterapeutyczna rozpoczyna się od diagnozy funkcjonalnej. Pozwala ona ocenić stan pacjenta i dobrać idealne ćwiczenia. Terapeuta starannie analizuje zakres ruchu, siłę mięśniową oraz koordynację. W dalszej kolejności ustala indywidualny plan terapii. Ćwiczenia są dopasowane do możliwości pacjenta. Mają one na celu poprawę ruchomości lub siły mięśniowej.Współpraca pacjenta z terapeutą odgrywa kluczową rolę. Należy bowiem pamiętać o tym, że regularność i zaangażowanie wpływają na skuteczność terapii.

Leczenie obejmuje serię sesji, które przeważnie trwają od 30 do 60 minut. Zajęcia te odbywają się kilka razy w tygodniu. W miarę postępów stopniowo zwiększa się trudność ćwiczeń, aby dostosować je do rosnących możliwości pacjenta. Postępy są stale monitorowane, a terapia modyfikowana w razie konieczności.

FAQ

Jak długo trwa kinezyterapia?

Czas trwania terapii zależy od rodzaju schorzenia i postępów pacjenta. Przeważnie trwa od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Sesje odbywają się 2–3 razy w tygodniu.

Kto prowadzi kinezyterapię?

Kinezyterapię prowadzą wykwalifikowani kinezyterapeuci lub fizjoterapeuci. Ich zadaniem jest dobór ćwiczeń, a także nadzorowanie ich prawidłowego wykonania. Oprócz tego specjaliści odpowiadają za dostosowywanie terapii do aktualnego stanu zdrowia pacjenta. Oceniają oni postępy, korygują błędy i dbają o bezpieczeństwo w trakcie ćwiczeń.

Czy kinezyterapia jest bolesna?

Ćwiczenia mogą powodować dyskomfort, zwłaszcza na początku, lecz nie powinny być silnie bolesne. Terapeuta dostosowuje intensywność do możliwości danego pacjenta.

Kiedy można zauważyć pierwsze efekty leczenia ruchem?

Pierwsze efekty, a więc poprawa ruchomości i zniwelowanie bólu, mogą pojawić się nawet po kilku tygodniach regularnej terapii.

Jakie są różnice między fizjoterapią a kinezyterapią?

Fizjoterapia obejmuje różne metody leczenia – np. zabiegi fizykalne, z kolei kinezyterapia skupia się tylko na terapii ruchem.

Czy ćwiczenia można wykonywać samodzielnie w domu?

Tak, ale powinny być dobrane przez terapeutę i wykonywane zgodnie z jego zaleceniami. Dzięki temu można uniknąć ryzyka kontuzji.

Podsumowanie

Kinezyterapia to bardzo polecana metoda leczenia oparta na ruchu. Jej celem jest poprawa sprawności i funkcji organizmu. Terapia przebiega według indywidualnie dobranego planu, a jej skuteczność jest naprawdę znakomita. Proces leczenia prowadzą wykwalifikowani specjaliści, dzięki czemu pacjenci nie muszą się niczego obawiać.